Helmgras
Stuifbestendig
Helmgras is een pionier. Als één van de eerste soorten vestigt helm zich op jonge duintjes. Helmgras kan niet tegen zout, dus moet er wel eerst zoet water in de grond zijn. Er moet eerst een zoetwaterbel in het duintje zijn voordat de plant kan overleven. Als dat zo is, volgt de helm het biestarwegras op. Helm groeit veel snelller en kan goed tegen onderstuiven. De duinvorming gaat dus veel harder. Door het stuivende zand heeft helm ook minder last van vretende insecten. Als het ergens niet meer stuift, bijvoorbeeld omdat er veel andere planten groeien, wordt helm minder sterk door insectenvraat. Op droge, warme plekken in het duin kan helm prima overleven. De bladeren hebben groeven in de lengterichting en rollen zich bij droogte op. Bij vochtig weer gaan ze weer open. Vreemd genoeg kunnen de bladeren wel tegen zout water. Het is mogelijk dat een losgespoelde helmpol door de zee ergens anders terecht komt, en daar weer wortel schiet. Dan moet daar wel weer zoet water in de grond zijn.
fitis-helm-avondrood-0808-sd.jpg
Noordse helm
Noordse helm lijkt veel op helm maar de bladeren zijn smaller. Het is een kruising tussen helm en duinriet. Meestal plant hij zich niet voort met zaden, maar wel met extra lange worteluitlopers. Op deze manier kan de plant zich sneller dan helm verspreiden en zo duinzand vasthouden. Maar helm geeft steviger duinen. Konijnen eten liever helm dan noordse helm.
fitis-noordse-helm-hors-0811-sd.JPG
Gemaakte kust
In de tweede helft van de Middeleeuwen waren het de Vlamingen die als eersten op grote schaal hun kust verstevigden met helmstuifdijken. Alle zwakke plekken in de duinenrij werden aangepakt. Dat ging zo goed dat de Belgen nu nog over een kaarsrechte kustlijn beschikken.
Wat later keken de Hollanders en Zeeuwen het kunstje af. Zo werden bijvoorbeeld de voormalige eilanden Callantsoog en Huisduinen aan elkaar vast gemaakt. Tot 1970 was er een plan om Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog en Rottumerplaat met stuifdijken aan elkaar vast te rijgen. Het oostelijke deel van de Waddenzee zou daarna ingepolderd kunnen worden. Groeiende waardering voor de waddennatuur heeft dit plan tegengehouden.
fitis-helm-planten(1).jpg
